مدهامّتان: علوم و معارف قرآن و حدیث

ائمه(ع) فرموده‏اند که هرگاه نزاغ و اختلاف پیدا کردید، به قرآن مراجعه کنید؛ بنابراین مراجعه به قرآن عامل بسیار خوبی برای ایجاد وحدت به شمار می‏رود.

«جعفر نکونام» دکترای علوم قرآن و حدیث در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) در باب وحدت ضمن بیان مطلب فوق گفت: علاوه بر آن که آیات زیادی در قرآن کریم است که بر وحدت تأکید می‌کنند، اساسا قرآن خودش وسیله ایجاد وحدت است؛ به همین رو توصیه شده است که هرگاه در میان شما اختلاف پدید آمد، به قرآن مراجعه کنید.

وی با بیان این مطلب که هرچه اختلاف است از روایات نادرست ناشی شده است، گفت: با استناد به روایات و احادیث است که فرق اسلامی یکدیگر را تکفیر می‌کنند. در این زمینه چاره آن است که روایات را به قرآن ارجاع دهیم و در صورت مطابقت با آن به آنها استناد کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم گفت: وقتی قرآن خطاب به اهل کتاب که مسلمان نیستند می‌گوید: «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى کَلَمَةٍ سَوَاء بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا ...» (سوره مبارکه آل عمران، آیه شریفه 64)، ما مسلمانان به طریق اولی باید بر روی مشترکات تأکید کنیم. این در حالی است که موضوعات اختلافی ما در مقایسه با مشترکات ما بسیار اندک و ناچیز است. شیعه و سنی در قریب به اغلب عقاید و احکام وحدت نظر دارد.

مدیر مسئول «پژوهش‏نامه قرآن و حدیث» در زمینه دامن زدن به اختلافات از سوی عوام شیعه و اهل سنت گفت: متأسفانه عوام شیعه و عوام اهل سنت فقط شیعه و سنی بودن خود را در آن می‌دانند که به اختلافات دامن بزنند، افراطیون شیعه سعی دارند خلفا را لعن کنند و دشنام بگویند در حالی که این‌ کار نادرستی است.

عضو هیئت مدیره انجمن علوم قرآن و حدیث ایران گفت: متأسفانه برخی از افراطیون لعن خلفا را به طور علنی حتی در سایت‌ها و وبلاگ‌ها ترویج می‌دهند، در حالی‌که این لعن موجب خصومت بین شیعه و سنی می‌شود و حتی موجب تکفیر و کشتن آن‌ها توسط یکدیگر می‌شود.

«نکونام» با بیان کلامی از امیرالمؤمنین (ع) ادامه داد: حضرت امیر (ع) می‌فرمودند: «اگر زیر این عمامه من عامل اختلاف وجود داشته باشد، آن را بگیرید و از بین ببرید.» ایشان حتی زمانی‌که با شامیان در جنگ صفین ستیز می‌کند و یارانش به طرفداران معاویه دشنام می‌دهند، می‌فرمایند: «إنی أکره أن تکونوا سبابین؛ من دوست ندارم که شما از دسته سبابین باشید.» ما دشمنان خود را که حتی با ما ستیز می‌کنند، نباید دشنام دهیم و از جرگه اسلام و دیانت خارج کنیم. در قرآن آمده است که اگر کسی «سلام» اسلامی داد، ما باید او را مسلمان در نظر بگیریم نه این‌که کافر تلقی کنیم.

وی ادمه داد: در مورد مواجه و جنگ میان اصحاب حضرت امیر (ع) و خوارج می‌بینیم که ایشان راجع به خوارج می‌گویند: «نگویید این‌ها مشرک و منافق هستند بلکه بگویید این‌ها برادران ما هستند که بر ما شورش کردند.» در این‌جا می‌بینیم حضرت امیر (ع) با کسانی که سر جنگ با آن‌ها دارد می‌گوید: «آن‌ها را از جرگه اسلام خارج نکنید»

«جعفر نکونام» درباره شیوه ایجاد وحدت بین مسلمانان گفت: شیوه محبت‌آمیز و مدارا ما را در پیش‌برد این هدف والا (ایجاد وحدت) که روش ائمه (ع) نیز بوده است، بسیار کمک می‌کند، ما می‌بینیم که حضرت رسول (ع) و یارانش موظف بودن که در مقابل کافران مشرکی که با آن‌ها سر جنگ داشتند شدت نشان دهند؛ اما در بین خودشان مودت و رحمت داشته باشند: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ ...» (سوره مبارکه الفتح، آیه شریفه 29).

وی مشکل اصلی اختلافات را به افراطیون دو مذهب نسبت داد و گفت: مشکلی که از دیرباز در شیعه و اهل سنت وجود دارد، مشکل افراطی‌ها بوده است؛ زیرا در ناحیه نقل حدیث و جعل حدیث می‌بینیم که «نواصب» به جعل حدیث روی می‌آورند، نواصب دشمنان اهل بیت (ع) هستند که از زمان روی کارآمدن معاویه و تثبیت حکومت او بعد از امام حسن (ع) پیدا شده‌اند و جعل حدیث را برضد اهل بیت (ع) و به نفع خلفاء شروع کردند. نواصب بسیاری از احادیث فضیلت اهل بیت(ع) را تحریف کردند و به خلفا نسبت دادند.

وی در ادامه گفت:  در مقابل در میان شیعه هم «غلات» که به طور عمده در زمان صادقین(ع) روی کار آمدند، در فضیلت اهل بیت (ع) و در مخالفت با خلفا احادیثی را جعل کردند. به طوری که اگر بخواهیم جعلیات غلات را جمع کنیم چند جلد کتاب می‌شود و آن‌ها بزرگترین مشکل را ایجاد کرده‌اند و موجب شدند تا با تمسک به روایات آن‌ها بر اهل سنت بتازیم.

گروه اجتماعی:‌ سیره نبوی بهترین الگوی عملی در تشکیل خانواده موفق است که این الگو نیز تحت تأثیر قرآن و آموزه‌های قرآنی شکل گرفته است.

دکتر«جعفر نکونام» استاد علوم قرآنی دانشگاه قم در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا) ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: توجه به دستورات قرآنی و عمل به آنها ضامن سعادت خانواده‌هاست که این امر را می‌توان در سیره نبوی و زندگی ائمه (ع) به وضوح مشاهده کرد.

وی افزود: اگر به مضامین و دستورات قرآنی جامه عمل بپوشانیم از مشکلات و بحران‌های خانوادگی و به تبع آن اجتماعی کاسته خواهد شد.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به اینکه خداوند در قرآن کریم پیامبر اکرم (ص) را درمورد نحوه رفتار با همسران و فرزندان رهنمون ساخته، گفت: قرآن کریم در عین جامعیت و مرجع بودن، از جزئیات این مسئله نیز دور نمانده و نکات ریز و بسیار باارزشی را مورد توجه قرار داده است که راهنمای بسیار خوبی در تحکیم بنیان خانواده‌هاست.

نکونام تصریح کرد: داشتن جامعه‌ای سالم در گرو وجود خانواده‌هایی سالم و دارای امنیت روانی است و این امر نیز منوط به توجه به قرآن و محور قرار دادن آن در برنامه‌هاست.

وی همچنین رعایت حقوق زن و مرد نسبت به یکدیگر و فرزندان، برقراری مودت و رحمت میان آنها را یکی از ملزومات سعادت و خوشبختی خانواده‌ها دانست.

‌ استاد علوم قرآنی دانشگاه قم در پایان یادآور شد: همه قوانین و اصول مربوط به تشکیل زندگی موفق و سعادتمند در این کتاب الهی آمده است و اگر توجه ما به قرآن از حالت تظاهر خارج شده و عمیق‌تر شود، در سایه این معجزه جاویدان الهی سعادتمند خواهیم شد.