سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مدهامّتان: علوم و معارف قرآن و حدیث

نحوه تکمیل فرم طرح تحقیق «بررسی حضرت ابراهیم به ترتیب نزول»

گفتمانی که این ملاحظه می کنید، در زمینه نحوه تکمیل فرم طرح تحقیق درباره یک تحقیق مسئله محور با عنوان «بررسی حضرت ابراهیم(ع) به ترتیب نزول» است. ابتدا متن ایمیل و سپس متن چتی در این زمینه آمده است.

سلام

موضوعم همان حضرت ابراهیم دیگه و می خواستم ببینم که من الان باید چه منابعی بخونم تا دستم بیاد که در طرحم چه باید بنویسم؟

امیدوارم که کار خوبی بشه! و این که نخوام نتیجه ای از کار بگیریم، یه حس بدی بهم دست می ده. حیفم می یاد که بخونم بعد مثلا کاری را که دیگران به یک ترتیب خاصی دیگر کار کردن، حالا من بیام همون کار را بکنم. فقط ترتیبش متفاوت باشه! البته با چیزی که شما می فرمایید، من به درستی فهم خودم از نتیجه کار و نحوه کار شک دارم که امیدوارم به زودی برام مشخص شه که چه کار می خواهم انجام دهم در این موضوع؟ دلم می خواد خیلی برام روشن واضح باشه که البته با کمی مطالعه در این زمینه إن شاء الله به این وضوح ذهنی می رسم. استاد من خودم سخت گیر نیستم. ساختار ذهنم اینه می خوام سخت نگیرم منتها ذهنم کلید می کنه که خوب بعد نهایتا چی با این کار من چه چیزی ثابت می شود و یا وضوح می یابد وغیره

درباره حضرت ابراهیم(ع) چون زیاد کار شده دل به دلم الا به شدت دوست دارم که کار کنم چون مطمئنم که خیلی چیزها خیلی چیزها برام روشن می شه که اگه به خودم باشه شاید دنبالش نمی رم.    

T  : استاد تشریف دارید؟

J  : در خدمتم

T  : ایمیلم که درباره موضوعم بود را ببینید لطفا

J  : من ایمیل را خواندم. تصور می کنم، اگر یک کار سر راستی را انتخاب کنی، بهتر است. «بررسی حضرت ابراهیم به ترتیب نزول» همین گونه است. بی نتیجه هم نیست. فکر نمی کنم، پشیمان بشوید. زیاد دو دلی نکن. من می ترسم، موضوع دیگری بگیری، دچار مشکل بشوی.

T  : استاد چرا فکر می کنید که مشکل پیش می یاد؟

J  : کار اولته. عربی ات هم زیاد خوب نیست. باید یک موضوعی را انتخاب کنی که مطالعه اش زیاد مشکل نباشه. آدم اگر کاری را که می کنه، بر آن مسلط نباشه، خوب نمی شه. حضرت ابراهیم در قرآن به ترتیب نزول این مشکلات را نداره.

فصولی که برای پایان نامه ات تنظیم می کنی، می تونه این گونه باشه:

فصل اول: کلیات(تعریف موضوع، پیشینه موضوع، پیش فرض ها، روش تحقیق)

فصل دوم، حضرت ابراهیم در تاریخ عرب جاهلی

فصل سوم، حضرت ابراهیم در آیات مکی

فصل چهارم، حضرت ابراهیم در آیات مدنی

طرحت را می تونی مسئله محور قرار بدهی:

سئوال اصلی این باشد که چه مناسباتی میان فرازهای قصه حضرت ابراهیم و مقتضیات عصر نزول وجود داشته است؟

سئوالات فرعی هم این گونه است:

1. پیشینه ذهنی عرب جاهلی از حضرت ابراهیم چه بوده است؟ یعنی مفاد همان فصل دوم

2. چه مناسباتی میان فرازهای قصه حضرت ابراهیم و دوره مکی وجود داشته است؟ یعنی مفاد همان فصل سوم

3. چه مناسباتی میان فرازهای قصه حضرت ابراهیم و دوره مدنی وجود داشته است؟ یعنی همان فصل چهارم

فرضیه ها هم متناسب به سئوالات اصلی و فرعی چنین می تواند باشد:

فرضیه اصلی: فرازهای قصه حضرت ابراهیم متناسب با مقضیات عصر نزول در آیات قرآن بیان شده است.

فرضیه فرعی اول: حضرت ابراهیم به لحاظ این که در اواخر عمر در مکه آمده و کعبه را بنیان نهاده و حج را تأسیس کرده و عرب مستعربه فرزندان فرزندش اسماعیل بوده، برای عرب جاهلی زمینه تاریخی و فرهنگی داشته است.

فرضیه فرعی دوم: نظر به این که مسلمانان در دوره مکی تحت فشار بودند، آن فرازهایی از قصه حضرت ابراهیم در آیات مکی بیان شده که با این وضعیت تناسب داشته است.

فرضیه فرعی سوم: نظر به این مسلمانان در دوره مدنی با اهل کتاب مواجه داشتند، مضامین از قصه حضرت ابراهیم در آیات مدنی آمده است که با این دوره متناسب بوده است.

راجع به پیشینه اش هم می گویی که اگرچه راجع به حضرت ابراهیم کارهای چندی صورت گرفته است، اما نظر به این که آنها نه به ترتیب نزول بوده و نه در آنها تناسب فرازهای قصه آن حضرت با مقتضیات عصر نزول بررسی شده، تحقیق حاضر جدید دانسته می شود.

به این وسیله من مفاد طرح تحقیق را برایت نوشتم. این را در طرح تحقیق وارد کن و با استفاده از نتایج جستجویی که خودت انجام می دهی، پیشینه تحقیق را کامل نما.

T  : استاد احساس می کنم خیلی لقمه گرفتید. گر چه خوب من تا می خواستم به اینها برسم، خیلی طول می کشید به این قشنگی نمی شد؛ اما...الان فکر می کنم که خیلی ناتوانم در تنظیم یک کار علمی یا حد اقل برداشت شما اینه که درست هم هست.

 خیلی قشنگ بود.


یک چت علمی درباره مصونیت قرآن از تحریف و حفظ ترتیب طبیعی نزول

y: سلام استاد
me:  سلام
.......................................
me:  موضوع درس چه بود؟
y:  تحریف ناپذیری قرآن. از کتاب صیانة القران من التحریف آیت الله معرفت.
me:  بالاخره ثابت کرد که قرآن تحریف شده؟ نگفت: صحابه آیه اکمال دین و تبلیغ و تطهیر را تحریف کردند و جایی گذاشتند ربطش به اهل بیت(ع) مشخص نباشد؟
y:  خیر استاد، از اسم کتاب معلومه. مگه شما نظر دیگه ای دارید؟
me:  من که می گویم، حتی پیغمبر(ص) در قرآن دست نبرده است، چه رسد به صحابه.
y:  خب اول ترسیدم گفتم نکنه نسبت به این موضوعم نظر جدیدی داشته باشید.
me: چرا نظرم جدید است. من می گویم: هیچ آیه ای جا به جا نشده است. ترتیب آیات در سوره های تدریجی النزول به ترتیبی که نازل می شدند، مرتب می شده است.
y:  یعنی چی؟ مگه بقیه معتقدند جابه جا شده؟
me:  دیگران می گویند، آیات اکمال دین و تبلیغ بعد نازل شده و به سوره الحاق شده. یک پایان نامه ای به زودی دفاع می شود، راجع به «تفسیر تاریخی سوره مائده». در این پایان نامه گفته می شود که این سوره در سال ششم هجرت نازل شده با تمام آیاتش.
y:  این را قبول دارم نظرتان راجع به ترتیب نزول قران جدید است؛ اما آیا کسی قبول کرده؟
me:  لازم نیست، کسی آن را قبول کند. نظر باید مستدل باشد. البته علامه جعفر مرتضی در حقائق هامة و آیت الله معرفت در التمهید و علامه طباطبایی در جلد 12 المیزان قبول دارند که ترتیب آیات در قریب به اتفاق سوره ها به صورت طبیعی است و هیچ جا به جایی در آنها صورت نگرفته است. آیت الله معرفت بر این نظر است که هیچ سوره ای ممزوج از مکی و مدنی نداریم. یکایک سوره ها را که از لحاظ مکی و مدنی بررسی می کند، به این نتیجه می رسد. منتها در برخی از سوره های مدنی جا به جاهایی را می پذیرد. اما نظر من این است که در هیچ سوره ای حتی سوره های مدنی جا به جایی صورت نگرفته و ترتیب طبیعی آیات در سوره ها حفظ شده است.
y:  استاد شما برای رسیدن به این نظرات چقدر کتاب خوندید؟
me: من کتاب عقل را خوانم. عقلم را به کار زدم، دیدم درست نمی گویند.
y: استاد از کجا بدونیم عقلمان درست میگه؟ شاید تحت تاثیر قرار بگیره.
me:  ما همه چیز را با عقلمان می فهمیم. درستی و نادرسی فهممان هم با عقلمان است. قضاوت درست عقل به این است که همه اطلاعات را گردآوری کنیم و آن وقت از عقلمان بخواهیم قضاوت کند.
y: استاد من نمیتونم ادعا کنم عقلم کامله.
me:  هرکسی که توی سر خودش بزند، به جایی نمی رسد. عقل به تدریج کامل می شود. با مطالعه و نقد. عقل چه کسی کامل است؟ آیا به بهانه این که عقلمان کامل نیست، باید آنچه را که می فهمیم، بگوییم نمی فهمیم؟
y:  نه استاد. اما این قدر نظرات جور واجور هست که آدم گیج میشه.
me:  فهم مراحلی دارد: اولی نفهمی است، بعد گیجی و بعد درست فهمی. باید همه اقوال را نگاه کرد. هر کدام را سبک و سنگین کرد و بعد بهترش را برگزید. باید مثل یک قاضی شد. یک قاضی چه کار می کند؟ همه اقوال را از طرفین دعوا می شنود و بعد قضاوت می کند.
y: قاضی درسش را خونده من که هنوز اول راهم.
me: خدا درسش را توی شکم مادرمان به ما یاد داده است. همین عقل فطری کافی است. وقتی با همین عقل فطری اقوال موافق و مخالف درباره یک مسئله به دقت و با نگاه انتقادی و نه مقلدوار مطالعه شود، می توان به نظر صحیح یا نو دست یافت. 
y:  یعنی شما می گویید به عقل می شه اعتماد کامل داشت؟ پس بقیه چه طور از عقلشان استفاده می کنند که نظرات مختلفه؟
 me:  عقل اگر قابل اعتماد نبود که بشر به هیچی نمی رسید. باید از عقل درست استفاده کرد. آنان که به نظرهای نادرستی می رسند، به این جهت است که راه را درست نمی روند. راه درست این است که همه اقوال را جمع کنیم. بعد هر یک را سبک و سنگین کنیم و نظر صحیح را از میانشان بیرون بکشیم.
y:  استاد ولی من میگم کسی نمیتونه ادعا کنه نظر خودش کاملا درسته.
me:  اگر ادعایش بر بدیهیات مبتنی باشد، باید مطمئن باشد که ادعایش درست است و گرنه سوفسطایی مذهب است.
y:  استاد دیگه مزاحمتان نمیشم.
me:  در پناه خدا
y:  خداحافظ


قرآن به ترتیب نزول

طی روایاتی که از سوی چهارده تن از صحابه و تابعان نقل شده، ترتیب نزولی به گونه ای که در لینک ذیل آدرس داده شده، به چشم می خورد. اگرچه این ترتیب اطمینان علمی لازم را فراهم نمی کند و در برخی از موارد قابل قبول نمی نماید؛ اما اعراض کلی نیز از آن صحیح به نظر نمی‏رسد. می توان از این ترتیب تا جایی که با ادله معتبر مخالفت ندارد، استفاده کرد.

قرآن کریم به ترتیب نزول